تاب آوری چیست؟

8 می 2021

امروزه نظریات زیادی درباره عوامل برسازنده‌ی تاب‌آوری وجود دارد. روانکاوان دریافته‌اند که بسیاری از بازماندگان سالم شرایط بسیار دشوار و مرگبار، از چیزی برخوردارند که به آن «حفاظ پلاستیکی» می‌گویند این حفاظ از چندین عامل ازجمله شوخ‌طبعی تشکیل شده است.

اغلب نظریه‌پردازان این حوزه بر این باورند که طول عمر افراد تاب‌آور بیشتر است و افرادی که تاب‌آوری ندارند به‌راحتی می‌توانند این مهارت را کسب کنند.

بیشتر بخوانید: امیدواری بی‌مبنا کمکی به زنده‌ماندن کسب‌وکارتان نمی‌کند

اغلب نظرات تاب‌آوری در سه شاخص لازمه برای تاب‌‌آوری با یکدیگر هم‌پوشانی دارند: پذیرش تمام و کمال حقیقت، باور عمیق به زندگی هدفمند و توانایی بدیهه‌سازی. افراد با فقط داشتن دو ویژگی از این سه، می‌توانند سختی‌ها را پشت سر بگذارند. این ویژگی‌ها برای سازمان‌ها و مؤسساتی که در پی تاب‌آوری هستند نیز صادق است.

پذیرش تمام و کمال واقعیت
غلبه بر واقعیت‌های ناگوار

یک باور رایج درباره تاب‌آوری این است که از طبیعتی خوش‌بینانه برمی‌خیزد. این باور تا حدودی صحیح است؛ تا جایی که این‌گونه خوش‌بینی درک افراد را از واقعیت تحریف نکند چراکه در مواقع بسیار سخت تفکر مثبت اغراق‌شده می‌تواند عملاً منجر به فاجعه شود.

مواجهه با واقعیت کار کسل‌کننده‌ای‌ست و می‌تواند نامطبوع و دردناک باشد.

واقعیت این است که هنگامی که به جای خوش‌بینی و خوش‌خیالی شجاعانه با واقعیت رو‌به‌رو شویم، می‌توانیم خود را آماده کنیم که به شیوه‌هایی عمل کنیم که به ما امکان می‌دهد از دشواری‌های عجیب و غریب و خطرناک به سلامت عبور کنیم. در این حالت ما خود را آموزش می‌دهیم که چگونه پیش از وقوع فاجعه از آن نجات پیدا کنیم.

باور عمیق به زندگی هدفمند

در جستجوی معنا

ما همگی کسانی را می‌شناسیم که تحت فشار تسلیم می‌شوند و با غصه می‌گویند: چرا این اتفاق باید برای من بیافتد؟
چنین افرادی خود را قربانی می‌دانند و از سختی درسی نمی‌گیرند. اما افرادی که تاب‌آوری دارند از خلال رنج‌هایشان ایده‌ها و نظریاتی ابداع می‌کنند. آنها در مواقع دشواری با خودشان می‌گویند: خب چرا من نه؟
یافتن معنا و دلیل یکی از جنبه‌های مهم تاب‌آوری‌ست!  از این رو جای شگفتی نیست که موفق‌ترین سازمان‌ها و افراد آن‌های هستند که از نظام‌های ارزشی قدرتمندی برخوردارند. ارزش‌های قدرتمند به افرادی و سازمان‌هایی که این ارزش‌ها را دارند، شخصیت می‌بخشد زیرا آن‌ها می‌توانند به محیط خودش معنا ببخشند و بر آن اثر بگذارند، زیرا پیوسته راه‌هایی برای تفسیر و شکل دادن به رویدادها در چنته دارند.
نظام‌های ارزشی در سازمان‌های تاب‌آور در طول سالیان بسیار کم تغییر می‌کند و در سختی‌ها به عنوان داربست و چهارستون سازمان عمل می‌کند.
خوب است متذکر شویم که تاب‌آوری مفهومی اخلاقی نیست، خوب یا بدی درباره‌اش حاکم نیست؛ تاب‌آوری یک ظرفیت بسیار مهم و یک مهارت پیچیده برای قوی بودن و دوام آوردن در در شرایط فشار عصبی و تغییرات بنیادین است؛ بنابراین آموختنی‌ست!

توانایی بدیهه‌سازی
نبوغ آیینی

سومین تکه‌ی پازل تاب‌آوری تاب‌آوری، توانایی چاره‌سازی با هر چیزی‌ست که در اختیار ماست!
روانشناسان این مهارت را  «سر‌هم‌بندی‌کردن» می نامند؛ که به معنای امروزی‌اش می‌توان آن را نوعی نوآوری تعریف کرد؛ یعنی توانایی بدیهه‌سازی یا ابداع راه‌حل یک مشکل بدون در اختیار داشتن ابزارها و مقدمات مناسب یا بدیهی.
سر‌هم‌بندی‌کنندگان اتومبیلشان را خودشان تعمیر می‌کنند‌، از اشیای آشنا استفاده‌های ناآشنا می‌کنند.
مدیرعامل کمپانی یو.پی.اس در این باره می‌گوید: به رانندگان می‌گویم هر کاری می‌خواهند بکنند، فقط بسته‌‌ها را به‌موقع تحویل بدهند! اگر برای انجام این کار، احتیاجی به انجام اعمالی فی‌البداهه دارند، خب انجام بدهند، نپرسند.
این سنت باعث شد تا این کمپانی تنها کمپانی‌ای باشد که حتی درست یک روز بعد از طوفان اندرو که کل منطقه را ویران کرد و میلیاردها دلار خسارت به بار آورد، بسته‌های مشتریانش را به مقصدشان برساند.

در نهایت این افراد و کمپانی‌های تاب‌آور هستند که می‌مانند و ارزش واقعی را خلق می‌کنند، چون با واقعیت‌ها به شکلی درست مواجه می‌شوند، به جای گریه و زاری و یأس و دعوا و پرخاش، به دنبال بیرون کشیدن معنا از دشواری‌ها هستند و باور دارند که راه‌حل‌ها را گاهی می‌شود فی‌البداهه با دست خالی و از هیچ فراهم کرد؛ دیگران چنین نمی‌کنند!

به نقل از HBR

خانه کار و دیدار کارمان