کووید-۱۹ و آینده دنیای کسب و کار
در بحبوحهی این بحران وحشتناک جهانی، جز دنبال کردن پیوستهی تعداد مبتلایان به ویروس کرونا، درخواستهای کمک از جانب کادر درمان، و چالشهای شخصیِ مرتبط با کار، مراقبت و نگهداری از فرزندان و یا سالمندان و بسیاری چالشهای دیگر، تمرکز بر چیزی دیگر کاری دشوار است.
اما در لحظات هرچند نادری که میتوانیم خود را از این فضا دور کنیم، تصور اینکه جهان در یکی دو سال آینده چگونه خواهد بود، جذاب است. آیا در جهانی آسیبدیده و مملو از حزن و اندوه زندگی خواهیم کرد؟ یا به گونههایی بهتر از آنچه که هستیم بدل خواهیم شد؟
به نظر میرسد شرایط ایجاب میکند الگوهای رفتاری جدیدی در کار و زندگی شکل دهیم که ممکن بود هرگز و یا حداقل به این زودیها سراغشان نرویم. اگر بخواهیم دقیقتر به این الگوها اشاره کنیم؛ بد نیست کمی آیندهنگرانه به موضوع نگاه کنیم در آن صورت شاید این الگوها شامل مواردی از این دست باشند:
یک:
برنامههای کاری انعطافپذیر، عادی و نرمال خواهند شد. برخی سازمانها که در گذشته دورکاری را تنها در بعضی مواقع و به عنوان راهکاری برای جذب و نگهداشت استعدادها و نیروهای کاری باارزش تجربه کرده بودند، با مواردی چون برگزاری ویدئوکنفرانس از طریق ابزارهایی چون zoom و یا استفاده از Slack و Trello احساس راحتی بیشتری کنند.
این احساس راحتی علاوه بر تأثیری که بر محیط و فضاهای کاری میگذارد، بر اینکه چگونه محل زندگیمان را انتخاب میکنیم نیز مؤثر است. با کاهش اهمیت استقرار در نزدیکی محل کار، این توانایی را خواهیم داشت که تولید دیاکسید کربن را کاهش دهیم و روابط اجتماعی خود را بهبود بخشیم.
دو:
قابلیتهای دورکاری برای مشاغلی که هرگز دورکار نبودهاند، ایجاد خواهد شد. مشاغلی وجود دارند که تصور میشد انجامِ از راه دور آنها غیرممکن است. اما همان طور که شاهد آن هستیم، زمانی که شرایط بحرانی شود، و به عبارتی کارد به استخوان برسد، به طور شگفتآوری بسیاری از این مشاغل قابلیت دورکاری پیدا میکنند.
امروزه ما شاهد پزشکی از راه دور (telemedicine) هستیم و با پیشرفت تکنولوژیِ ویدئویی، اقدامات تشخیصی چون اندازهگیری دمای بدن، ضربان قلب و فشار خون میتوانند از طریق وبکم انجام میشوند. از سویی دیگر بخش زیادی از فعالیتهای آموزشی نیز از طریق پلتفرمهای دیجیتال قابل انجامند، و ما شاهد افزایش استفاده از بسیاری از خدمات آموزشی اینترنتمحور هستیم.
پیشرفت در واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، تکنولوژی هولوگرام و ابزارها و بسترهای کار مشترک (collaboration tools) انجام فعالیتهایی را که برشمردیم آسانتر نیز خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: دورکاری و ساعت کار قابل تغییر به نفع کسب و کارهاست!
سه:
مزایا و معایب کار قراردادی، به طور شفاف مشخص خواهند بود و قوانین مربوطه با سرعت بیشتری تصویب خواهند شد. برای اقتصادی که در آن فعالیت به صورت قراردادی امری رایج است، این دوره هم بهترین زمان، هم بدترین زمان است. اگر نیمهی پر لیوان را نگاه کنیم، شاهد نرخ بیسابقهی استفاده افراد از Instacart ،Task Rabbit و سایر پلتفرمهای اینچنینی هستیم.
در این شرایط که اغلب کارکنان به صورت دورکار مشغول به کارند، وجوه تمایز بین نیروی کار ثابت در محل و نیروهای قراردادیِ دورکار در حال کمرنگ شدن است که باعث کاهش مواردی که پیشتر به عنوان معایب استفاده از نیروی کار قراردادی برشمرده میشد، میشود.
و از طرفی توانایی بهرهمندی موقت از نیروهای بااستعدادی که در سایر صنایع و بخشها مشغول به کارند و ایجاد امکان فعالیت یکپارچه و هماهنگ با این افراد از قابلیتهای در حال ظهور برای سازمانهاست.
تمام مواردی که به آنها اشاره شد، نشاندهندهی مزایای کار قراردادی و بهرهمندی از کارکنان منعطف است.
چهار:
به دلیل اینکه والدین شاغل، مسئولیتهای مربوط به خانه را با روشهای جدید مدیریت میکنند، هنجارهای جنسیتی، سریعتر از گذشته از بین میروند.
با اینکه دستور مقامات دولتی برای ماندن در خانه، همهی افراد را تحت تأثیر قرار میدهد، اما با توجه به تعلیق فعالیت مراکز ارائهدهندهی خدمات مراقبت از کودکان و شکلگیری بحثهایی بین زوجها در مورد اینکه چگونه باید شغل خود را مدیریت کنند و شغل کدام اهمیت بیشتری دارد، به نظر میرسد والدینی که هر دو شاغلند بیشتر از سایر افراد از این وضعیت اثر میپذیرند و راجع به آن فکر میکنند.
از آنجا که بسیاری از زنان در جایگاههای شغلی مهمی در بخش بهداشت و سلامت (و نیز در دیگر بخشها) مشغول به کارند، بعضی از مردان، اغلب برای اولین بار، بار مسئولیتهای مربوط به خانه را دارند به دوش میکشند. با اینکه این وضعیت بسیار مختلکننده است، ممکن است احترام و درک مردان را نسبت به کارهای خانه بیشتر کند و به حل برخی مناقشاتی که قبلاً در مورد مسائلی چون پدران خانهدار و یا تسهیم برابر کارهای خانه (بین زن و مرد) وجود داشت کمک کند.
پنج:
نقش نیروی انسانی در کسبوکارها پررنگتر خواهد شد. هرچه تکنولوژی پیشرفت میکند، با نظرات و گفتههای بیشتری با این مضمون که روباتها جای انسان را در محیط کار خواهند گرفت و اینکه در آینده بسیاری از کارها به جای انسان توسط ماشین و هوش مصنوعی انجام خواهد شد روبهرو میشویم. اما بحرانهای اینچنینی نشان میدهند رهبران و نیروهای انسانی در تمام سطوح چه نقش پررنگی را در روندها ایفا میکنند!
چرا؟
چون فقط انسانها این قابلیت را دارند که در مواجهه با دوراهیهای سخت و در مورد مسائلی چون سلامت، امنیت و بهرهوری، تصمیمات اخلاقی بگیرند. فقط انسانها هستند که میتوانند اضطراب ناشی از شرایط تنشزا را با همدلی، برقراری ارتباط و مهیا کردن فضایی امن که افراد بتوانند احساسات و عواطف خود را بروز دهند، مهار کنند. فقط انسانها هستند که میتوانند در شرایط بحران و بدون داشتن اطلاعات و آموختهی قبلی، تنها با تکیه بر تجربه و دانستههای عمومی، خود را با الزامات محیطی که در حال تغییر است وفق دهند. انسانها هستهی مرکزی کسبوکارند و با توجه به ماهیت تکنولوژی که یاریدهندهی ما برای شکل دادن آینده است، این اصل به تصمیمات بهتری منجر خواهد شد.
در آخر باید گفت در حال حاضر بسیاری از افراد در تلاشند که این دوران را بدون خسارت و صدمهای پشت سر بگذارند. اما در شرایطی که ما سعی میکنیم زندگی را تا حد ممکن برای خود و برای عزیزانمان به روال قبل حفظ کنیم، الگوهای بنیادی در حال تغییرند و احتمالاً این تغییرات، اثرات گستردهای خواهند داشت. اگر بتوانیم هر عادت مثبت جدیدی که در زندگی شخصی و کارمان ایجاد کردهایم را ادامه دهیم، میتوانیم به وجود روزنههای امید در دل روزهای مهآلود و مبهم آینده امیدوار باشیم.
نظرات کاربران